Dagelijks beginnen in België nog steeds 50 kinderen en jongeren met roken. En ook de andere cijfers zijn niet mals: Wereldwijd roken nog steeds 1,25 miljard mensen en in België rookt één op de vijf volwassenen. “Roken veroorzaakt grote gezondheidsproblemen en daar hoort een hallucinant prijskaartje bij. In België gaat het per jaar om elf miljard euro. We betalen allemaal mee aan die factuur,” aldus Lardon. Maar het zijn niet alleen de gezondheidskosten die opvallen. Eén sigarettenpeuk kan zomaar 1000 liter grondwater vervuilen. Elk jaar komen er wereldwijd honderden miljoenen tonnen peuken in de natuur terecht. Niet bepaald een klein probleempje dus.

En dan is er nog vapen: vooral bij jongeren wordt het steeds populairder, maar dat is niet zonder risico’s. “Vandaag vapen zelfs kinderen van acht jaar, en vapes bevatten soms evenveel nicotine als 400 sigaretten, met smaakjes als pannenkoek en suikerspin", waarschuwt hij.

Lardon pleit voor strengere regels en kijkt naar het Britse voorbeeld, waar jongeren geboren na 2009 helemaal geen tabaksproducten meer mogen kopen. Met zijn boek wil Lardon jongeren waarschuwen en informeren. Hij hoopt op een wereld zonder sigaretten én vapes, of beter nog: een nicotinevrije wereld.

De dynamiek van een vriendengroep kan al ingewikkeld zijn, en een toxic friend maakt het er niet makkelijker op. Of het nu constante negativiteit of subtiele manipulatie is, het vreet energie. Hoe ga je hiermee om zonder de hele groep te schaden? Je kan stil blijven en ermee dealen, maar wat als je echt merkt dat die vriend je mentale welzijn aantast?

Hoe herken je een toxic friend?

Misschien ben je er blind voor, of ben je zo gewend aan hun gedrag dat je niet eens doorhebt dat het schadelijk is. Pyscholoog Dr. Thompson vertelde aan HerCampus dat er een paar rode vlaggen zijn: “Signalen dat je met een toxisch persoon omgaat, kunnen zijn dat je je slechter voelt over jezelf als je bij hen bent, dat de relatie stress veroorzaakt zelfs wanneer die persoon er niet is, of dat andere vriendschappen in de groep ineens moeilijker worden zodra de toxische persoon erbij is.”

Ze zegt ook dat een vriend niet aan alle signalen hoeft te voldoen om als toxisch te worden gezien. Het gaat er vooral om dat ze, in plaats van je blij en veilig te laten voelen, het tegenovergestelde doen.

Wat kan je eraan doen?

Praat erover! Het kan eng zijn om iemand te confronteren. Misschien hebben ze niet door hoe hun gedrag anderen beïnvloedt, en kan een gesprek helpen.

Als je merkt dat ze defensief reageren of het niet met je eens zijn, kan het helpen om met de rest van je vriendengroep te praten over wat zij ervan vinden. Soms helpt het om te bepalen of het echt één persoon is, of dat er iets anders aan de hand is binnen de groep.

Ja, het kan eng zijn, maar echte vrienden laten een probleem met één persoon niet de hele vriendengroep uit elkaar vallen. Een gezonde vriendschap draait om veiligheid en respect. Soms moet je dus het gesprek aangaan om het weer op de rails te krijgen.

Wanneer loslaten?

Hoe een vriend reageert op je feedback zegt veel. Reageren ze met begrip en willen ze veranderen? Dan is er hoop. Maar reageren ze met woede en ontkenning, dan is loslaten misschien beter.

Gezonde grenzen betekenen dat je je gevoelens kunt delen, maar dat anderen zelf beslissen hoe ze daarop reageren. Je hebt altijd de keuze om afstand te nemen en je eigen grenzen te stellen. Gewoon omdat je toxische vriend het niet met je eens is, betekent niet dat je vrienden moet blijven.

Met de symbolische kleur geel wijst Sazza op het contrast tussen de vrolijke buitenkant die jongeren soms tonen, terwijl ze vanbinnen worstelen. Het beeld dient ook als troostplek voor nabestaanden die iemand hebben verloren aan zelfdoding en is een aanmoediging om het taboe rond mentale gezondheid te doorbreken.

Het beeld, dat eerder al te zien was in steden zoals Oostende, Leuven en Kortrijk, wordt op woensdag 13 november om 17.30 uur ingehuldigd tijdens een ingetogen moment met muziek en poëzie. Iedereen is welkom aan de trappen van het stadskantoor op het Woodrow Wilsonplein. De Stad Gent wil zo de boodschap kracht bijzetten dat hulp vragen moedig is. Niemand hoeft een 'stille strijd' te voeren. In Gent is er een breed aanbod aan laagdrempelige en vaak gratis hulp.

Heb je nood aan een gesprek? De Zelfmoordlijn is altijd bereikbaar op het gratis nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.