Fitnessclubs zeggen dat ze de kosten niet anders kunnen opvangen. Veel sporters zijn teleurgesteld, want net nu steeds meer jongeren proberen sporten vol te houden, wordt het opnieuw duurder. En dat terwijl onderzoek al jaren zegt dat investeren in beweging uiteindelijk minder kost voor de gezondheidszorg.

De sportsector noemt het dan ook “contraproductief”, maar de maatregel blijft staan. Wanneer de nieuwe prijzen precies ingaan, wordt binnenkort duidelijk.

Bijna duizend jongeren werden bevraagd op vijf middelbare scholen. Van de jongeren die het afgelopen jaar nicotine gebruikten, geeft 35 procent toe dat ze soms ’s nachts vapen. Niet gewoon een trekje nemen voor het slapengaan, maar écht wakker worden omdat hun lichaam snakt naar nicotine. Longartsen noemen het een “noodsituatie”.

Dagelijks vapen als norm

Uit het onderzoek blijkt dat 47 procent van de bevraagde jongeren dagelijks vapen of roken. Bijna de helft ziet zichzelf als verslaafd en 61 procent voelt nu al gezondheidsklachten. Veel jongeren starten rond hun dertiende, wat die verslaving alleen maar dieper inslijpt.

Longpatholoog Danielle Cohen (LUMC) noemt de resultaten “schokkend”. De studie gebeurde zelfs in relatief welvarende buurten, waar de cijfers normaal lager liggen. Cohen vreest dat het probleem in andere scholen nóg groter is.

Vape onder je kussen

Longartsen herkennen het beeld al langer: jongeren die letterlijk met hun vape slapen. Wanda de Kanter, al veertig jaar longarts, zegt dat ze “zoveel verhalen hoort van jongeren die hun vape onder het kussen bewaren.” Als ze midden in de nacht wakker schrikken met een stressgevoel, dat eigenlijk nicotineontwenning is, grijpen ze meteen naar dat ding. Terwijl de meesten denken dat het hen kalmeert, jaagt nicotine net hun hartslag omhoog en verstoort het hun slaap.

Nieuwe generatie nicotineverslaafden

Volgens Cohen groeit “een nieuwe nicotineverslaafde generatie” op. 80 procent van de jongeren begint met vapen, maar schakelt daarna vaak over op andere nicotineproducten zoals sigaretten of snus.

Artsen waarschuwen al jaren voor de impact van vapen op jongeren: mentale klachten, slechtere slaap, hartkloppingen, longproblemen… én een verslaving die veel sneller toeslaat dan bij klassieke rokers. Artsen waarschuwen: dit is geen onschuldige hype.

OMAD betekent letterlijk dat je al je calorieën in één maaltijd propt. Je eet bijvoorbeeld pas om 18u, en de rest van de dag drink je alleen water, koffie of thee. Het idee komt uit intermittent fasting, maar dan in de meest extreme vorm.

Wat gebeurt er in je lichaam bij OMAD?

Tijdens 22 uur niet eten schakelt je lichaam over op energiebesparing. Je cortisol stijgt licht, je bloedsuiker gaat sterker schommelen en je energie kan meer ups en downs hebben. De reactie verschilt sterk per persoon: sommige mensen ervaren meer rust en focus, anderen merken net brain fog of dipjes.

De wetenschap achter energie en concentratie
Je hersenen werken het liefst op een stabiele aanvoer van glucose. Eén grote maaltijd zorgt voor een flinke piek, waarna je bloedsuiker sneller kan terugvallen. Dat verklaart waarom sommige mensen zich na OMAD prima voelen, terwijl anderen meer vermoeidheid of concentratieverlies rapporteren. Het is geen zwart-witverhaal, maar een kwestie van metabole flexibiliteit.

En wat met sporten?
Je spieren hebben meerdere eiwitprikkels per dag nodig om muscle protein synthesis te activeren. Wetenschappelijk onderzoek toont al jaren dat je 3 à 4 momenten nodig hebt om je spieren optimaal te laten herstellen. Met één maaltijd krijg je maar één grote prikkel, waardoor spiergroei en herstel minder efficiënt kunnen verlopen. Dat maakt OMAD niet onmogelijk voor sporters, maar wel uitdagender: alles hangt af van hoe goed je die ene maaltijd kan vullen met voldoende eiwitten, calorieën en micronutriënten.

Hormonen en energiebalans

Je honger-en-verzadigingshormonen (ghreline en leptine) worden tijdens OMAD volledig ontregeld. Honger- en verzadigingshormonen zoals leptine en ghreline reageren sterk op lange vastperiodes. Sommige mensen ervaren daardoor net minder snackdrang, anderen voelen zich juist “uitgehongerd. Zeker bij vrouwen kan langdurig te weinig energie leiden tot cyclusproblemen, mood swings en een hogere stressbelasting. Wetenschappelijke reviews tonen dat extreme vastschema’s zelden stabiel blijven: de meeste mensen belanden op termijn in een cyclus van streng vasten, cravings en later overeten.

Verlies je gewicht met OMAD?

Mensen vallen vaak af met OMAD omdat ze onbewust minder calorieën eten. Korte termijn werkt dat, maar studies tonen dat het risico op spierverlies hoger ligt als je al je voedingsstoffen in één maaltijd moet proppen. Een trager metabolisme kan op termijn ook zorgen dat het gewicht makkelijker terugkomt zodra je weer anders gaat eten.

Zijn er betere alternatieven?
Mildere fasting­schema’s, zoals 12–12 of 14–10, zijn beter onderzocht en hebben veel van dezelfde voordelen (meer structuur, minder grazen doorheen de dag) zonder het nadeel dat je alles in één maaltijd moet binnenkrijgen. Voor de meesten is dat haalbaarder en minder belastend.

Conclusie
OMAD is niet per se ongezond, maar ook niet de shortcut die het soms lijkt. Het kan werken voor wie zich goed voelt bij lange vastperiodes, maar het vraagt een sterke maaltijdplanning en een lichaam dat er goed op reageert. De beste aanpak blijft diegene die je energie, herstel en voedingsstoffen in balans houdt en die je ook op lange termijn kan volhouden.