Doe jij mee met de #10minchallenge? Deze actie wil de planeet properder maken in 10 minuten

Tien minuten. Da’s één aflevering van je favoriete serie. Of even scrollen op TikTok. Maar wat als je die tijd gebruikt om iets nuttigs te doen voor de planeet? River Cleanup lanceert opnieuw de #10minchallenge en roept iedereen op om tussen 22 april en 22 mei tien minuten zwerfvuil op te ruimen.

De actie is simpel én effectief: neem een vuilniszak en handschoenen, ga tien minuten opruimen in je buurt, deel een foto en tag drie anderen om hetzelfde te doen. Vergeet de hashtag #10minchallenge niet en tag @rivercleanup. Voila!

Zwerfvuil is namelijk niet zo onschuldig als het lijkt. Het verdwijnt niet zomaar, breekt traag af en vervuilt de natuur, dieren en zelfs ons eigen lichaam. Microplastics – piepkleine plasticdeeltjes – zitten intussen al in onze longen, ons bloed en zelfs in onze hersenen.

Ook bekende gezichten als Tom Waes, Koen Wauters en Sofie Dumont deden al mee met de challenge. En dat hoeft niet in je eentje: bedrijven, scholen en verenigingen haken ook massaal aan. Iedereen telt mee.

De challenge ontstond in 2017 toen oprichter Thomas de Groote tien minuten zwerfvuil begon op te rapen – gewoon, omdat z’n zus hem uitdaagde. Wat begon als een kleine actie werd een wereldwijde beweging. “Je ziet pas hoeveel afval er is als je zelf begint op te ruimen,” vertelt hij. En gelijk heeft hij.

Wil je zelf meedoen? Alle info vind je op river-cleanup.org.

Fitnessclubs zeggen dat ze de kosten niet anders kunnen opvangen. Veel sporters zijn teleurgesteld, want net nu steeds meer jongeren proberen sporten vol te houden, wordt het opnieuw duurder. En dat terwijl onderzoek al jaren zegt dat investeren in beweging uiteindelijk minder kost voor de gezondheidszorg.

De sportsector noemt het dan ook “contraproductief”, maar de maatregel blijft staan. Wanneer de nieuwe prijzen precies ingaan, wordt binnenkort duidelijk.

Bijna duizend jongeren werden bevraagd op vijf middelbare scholen. Van de jongeren die het afgelopen jaar nicotine gebruikten, geeft 35 procent toe dat ze soms ’s nachts vapen. Niet gewoon een trekje nemen voor het slapengaan, maar écht wakker worden omdat hun lichaam snakt naar nicotine. Longartsen noemen het een “noodsituatie”.

Dagelijks vapen als norm

Uit het onderzoek blijkt dat 47 procent van de bevraagde jongeren dagelijks vapen of roken. Bijna de helft ziet zichzelf als verslaafd en 61 procent voelt nu al gezondheidsklachten. Veel jongeren starten rond hun dertiende, wat die verslaving alleen maar dieper inslijpt.

Longpatholoog Danielle Cohen (LUMC) noemt de resultaten “schokkend”. De studie gebeurde zelfs in relatief welvarende buurten, waar de cijfers normaal lager liggen. Cohen vreest dat het probleem in andere scholen nóg groter is.

Vape onder je kussen

Longartsen herkennen het beeld al langer: jongeren die letterlijk met hun vape slapen. Wanda de Kanter, al veertig jaar longarts, zegt dat ze “zoveel verhalen hoort van jongeren die hun vape onder het kussen bewaren.” Als ze midden in de nacht wakker schrikken met een stressgevoel, dat eigenlijk nicotineontwenning is, grijpen ze meteen naar dat ding. Terwijl de meesten denken dat het hen kalmeert, jaagt nicotine net hun hartslag omhoog en verstoort het hun slaap.

Nieuwe generatie nicotineverslaafden

Volgens Cohen groeit “een nieuwe nicotineverslaafde generatie” op. 80 procent van de jongeren begint met vapen, maar schakelt daarna vaak over op andere nicotineproducten zoals sigaretten of snus.

Artsen waarschuwen al jaren voor de impact van vapen op jongeren: mentale klachten, slechtere slaap, hartkloppingen, longproblemen… én een verslaving die veel sneller toeslaat dan bij klassieke rokers. Artsen waarschuwen: dit is geen onschuldige hype.