Een grote langetermijnstudie uit Nederland wijst uit dat zowel passief (scrollen en kijken) als actief (posten en reageren) socialmediagebruik over de jaren heen samengaat met meer gevoelens van eenzaamheid. En dat is opvallend, want vooral actief gebruik werd lang gezien als een manier om sociaal contact te versterken.

De onderzoekers volgden bijna 7.000 mensen gedurende negen jaar en ontdekten dat meer tijd op socials doorbrengen gelinkt is aan meer eenzaamheid. Zelfs wie actief postte en reageerde, bleek zich op termijn eenzamer te voelen.

“Onze resultaten bevestigen mijn vermoeden dat social media een slechte vervanger is voor face-to-face interactie,” zegt professor James A. Roberts. “Dit wordt een maatschappelijk probleem, zeker bij jongere generaties die enorm veel tijd online spenderen.”

Wat het extra complex maakt: het lijkt een vicieuze cirkel. Wie zich eenzaam voelt, grijpt sneller naar social media. Maar dat gebruik versterkt die gevoelens weer. Ook platforms met shortform video’s zoals TikTok en Reels zouden het probleem volgens de onderzoekers erger maken door hun hoge verslavingsgraad.

Social media laat ons voortdurend zien wat we missen of waar we niet bij waren. En veel van dat scrollen doen we alleen. De conclusie van de studie? Social media maakt zijn belofte niet waar. In plaats van ons dichter bij elkaar te brengen, duwt het ons juist verder uit elkaar.

Het begint eigenlijk al vóór je iets zegt. Check eerst even bij jezelf wat precies pijn deed. Was het een opmerking, een actie, een moment waarop je je in de steek gelaten voelde? Hoe duidelijker jij het snapt, hoe makkelijker je het kan uitleggen.

En dan: keep it calm. Je hoeft geen lange monoloog te droppen, maar iets als “Hé, mag ik even iets zeggen? Iets dat mij wat raakte…” zet al de toon. Het is zacht, maar duidelijk. Vertel wat er gebeurde, hoe het voelde en waarom. Focus op jezelf, niet op “jij deed dit, jij deed dat”. Je vermijdt meteen dat de ander in verdedigingsmodus schiet.

Maar soms… gebeurt dat alsnog. De ander wordt defensief. Dat kan omdat ze zich schuldig voelen, omdat ze schrikken of omdat ze niet goed weten hoe ze moeten reageren. Als dat gebeurt, blijf dan rustig en herhaal de kern: dat je dit zegt omdat je de vriendschap belangrijk vindt, niet om drama te creëren. Iets als: “Ik wil geen ruzie, ik wil gewoon dat je weet hoe het voor mij voelde.”

Laat ze ook even ademen. Soms zakt de defensiviteit als ze merken dat jij niet aan het aanvallen bent. En als het gesprek echt vastloopt? Zeg dat je er later op kan terugkomen wanneer jullie allebei wat rustiger zijn. Dat is niet wegwandelen, maar volwassen communiceren.

En laat ruimte voor hun reactie. Misschien wisten ze het gewoon niet. Misschien bedoelden ze het totaal niet zo. Soms valt er meteen een “wow, sorry”, soms moet iemand het even laten bezinken. Allebei oké.

Het punt is: je kan perfect zeggen dat iemand je gekwetst heeft zonder dat het escaleert. Uiteindelijk draait vriendschap om veiligheid, eerlijkheid en kunnen zeggen wat je voelt zonder judged te worden. En vaak wordt jullie band er net sterker van.