De cijfers liegen er niet om. In Vlaanderen nam het gebruik van ADHD-medicatie bij jongeren tussen 6 en 17 jaar met maar liefst 20% toe tussen 2013 en 2022. Bij meisjes was de stijging zelfs opvallend groot. In andere landen, zoals Zweden en de VS, zien we soortgelijke trends. Maar hoe komt dat? Hier zijn acht redenen waarom ADHD-diagnoses de afgelopen jaren zo zijn toegenomen.

1. Meerdere diagnoses per persoon

Vroeger kreeg je vaak één label en daar moest je het mee doen. ADHD én autisme? Dat ging niet samen. Nu is het juist standaard om meerdere diagnoses te geven als dat helpt om iemands situatie beter te begrijpen.

2. Meer kennis bij professionals

Artsen en therapeuten weten vandaag veel meer over ADHD. Dat betekent dat het sneller wordt herkend, ook in groepen die vroeger vaak werden overgeslagen, zoals meisjes, vrouwen en volwassenen.

3. Minder stigma

Een ADHD-diagnose wordt tegenwoordig veel minder gezien als “een probleem”. Mensen durven hulp te zoeken zonder zich ervoor te schamen. Het wordt steeds meer als een onderdeel van iemands identiteit geaccepteerd.

4. Hogere eisen van de maatschappij

De wereld om ons heen wordt sneller en ingewikkelder. Iedereen moet multitasken, plannen en deadlines halen. Voor mensen met een zwakkere concentratie of minder goede zelfregulatie zijn deze eisen extra zwaar, wat vaak tot een ADHD-diagnose leidt.

5. Grotere prestatiedruk

We verwachten steeds meer van onszelf en van anderen. Als iemand niet mee kan, zoeken we sneller naar een oorzaak – zoals ADHD. Dit komt ook door de “hoge standaard” van wat als normaal functioneren wordt gezien.

6. Veranderingen in het onderwijs

Het onderwijs is flink veranderd: meer zelfstudie, digitalisering en groepsopdrachten. Dit vraagt veel van leerlingen. Voor sommigen met ADHD-kenmerken wordt het hierdoor moeilijker om mee te komen, wat vaak leidt tot doorverwijzing.

7. Toegankelijkere diagnostiek

In veel landen, ook België, zijn er politieke inspanningen gedaan om het makkelijker te maken om getest te worden op ADHD. Dat betekent minder wachttijden en meer mensen die hulp zoeken – en dus meer diagnoses.

8. Diagnose als toegang tot hulp

In onze samenleving geldt vaak: geen diagnose, geen hulp. Mensen die ondersteuning nodig hebben, zoals begeleiding op school of toegang tot hulpmiddelen, zoeken daarom vaker een officiële diagnose. Professionals zijn hierdoor eerder geneigd een diagnose te stellen, zelfs als iemand niet helemaal aan de criteria voldoet.

Hoe het begint

Een burn-out sluipt er vaak langzaam in. Eerst denk je dat het gewoon 'druk' is: je slaapt wat minder, hebt minder zin in je werk of studies. Maar dan merk je dat de vermoeidheid niet weggaat, zelfs niet na een weekend uitslapen of een vakantie. Taken die vroeger easy waren, kosten plots bergen energie.

De signalen

• Fysiek: aanhoudende vermoeidheid, hoofdpijn, slapeloosheid of juist extreem veel slapen.

• Mentaal: moeite om je te concentreren, constant piekeren, sneller geïrriteerd zijn.

• Emotioneel: je voelt je leeg, je enthousiasme is weg en je hebt weinig zin in dingen die je vroeger leuk vond.

Het zijn tekenen dat je batterij structureel leeg is, niet gewoon even plat. Alles voelt als 'te veel', terwijl je je tegelijk schuldig voelt dat je niet genoeg doet.

Waarom zoveel jongeren?

Er spelen meerdere factoren tegelijk:

• Prestatiedruk: je moet uitblinken op school, een job vinden, een sociaal leven onderhouden én er ook nog eens perfect uitzien op Instagram.

• Social media: vergelijken is onvermijdelijk. Het lijkt alsof iedereen rond je constant succes boekt, waardoor je eigen tempo 'te traag' voelt.

• Onzekere toekomst: huizenprijzen, klimaat, jobmarkt, oorlog... er ligt veel op de schouders van Gen Z.

Het resultaat? Een generatie die meer stress ervaart dan vorige generaties op dezelfde leeftijd.

Waarom het serieus nemen cruciaal is

Een burn-out is geen dipje dat je 'even uitzit'. Het is een echte mentale én fysieke crash, die maanden kan duren als je geen actie onderneemt. Hoe sneller je de signalen (h)erkent, hoe makkelijker je kan ingrijpen.

Wat kan je doen?

• Praat erover: met vrienden, familie of een professional. Erkennen dat je vastzit is de eerste stap.

• Stel grenzen: je hoeft niet altijd bereikbaar te zijn of overal “ja” op te zeggen.

• Plan rust: niet alleen als je instort, maar structureel. Pauzes zijn net zo belangrijk als deadlines.

• Durf hulp te vragen: een huisarts, psycholoog of studentenvoorziening kan je echt vooruithelpen.

Zelfzorg is geen luxe, maar noodzaak. Grenzen stellen, pauzes nemen en hulp vragen zijn manieren om het tij te keren. Want ook al lijkt iedereen alles onder controle te hebben op socials: niemand is gemaakt om altijd vol gas te gaan.

De huizenmarkt is voor veel jongeren een gesloten club. Met prijzen die elk jaar de lucht in schieten, voelt een eigen woning meer als een onbereikbare droom dan een realistisch doel. Waarom jarenlang sparen voor iets dat misschien tóch niet lukt, als je vandaag al kan investeren in herinneringen die je meteen iets opleveren?

Want dat is de kern: herinneringen gaan boven materiaal. Vraag iemand naar hun favoriete moment van de afgelopen jaren, en de kans is groot dat ze vertellen over een reis of een concert. Niet over hun nieuwe zetel. Experiences leveren verhalen en gevoelens op die blijven hangen.

Daarbovenop past het bij hoe Gen Z wil leven: flexibel en vrij. Vastzitten aan een hypotheek voelt voor velen eerder als een blok aan het been. Reizen, jobhoppen, studeren in het buitenland of zelfs digital nomad zijn, sluiten beter aan bij de levensstijl van vandaag.

Ervaringen hebben ook een impact op je mentaal welzijn. Festivals, reizen of uitstapjes geven een energieboost en helpen stress los te laten. In een tijd waarin burn-outs en prestatiedruk hoog liggen, zijn zulke momenten niet zomaar luxe, maar bijna noodzaak.

En laten we eerlijk zijn: er is ook een sociale factor. Experiences zijn deelbaar. Je trip naar Lissabon of je week op Pukkelpop levert content op die je kan sharen, likes oplevert en je een gevoel van verbondenheid geeft. Een nieuw keukenkastje? Niet echt Insta-waardig.

Kortom: Gen Z kiest niet zomaar voor ervaringen in plaats van huizen. Het is een mix van noodzaak, mental health en waarden. Het draait minder om bezit, en meer om beleven. Of dat de slimste keuze is, zal de toekomst uitwijzen.