De dynamiek van een vriendengroep kan al ingewikkeld zijn, en een toxic friend maakt het er niet makkelijker op. Of het nu constante negativiteit of subtiele manipulatie is, het vreet energie. Hoe ga je hiermee om zonder de hele groep te schaden? Je kan stil blijven en ermee dealen, maar wat als je echt merkt dat die vriend je mentale welzijn aantast?

Hoe herken je een toxic friend?

Misschien ben je er blind voor, of ben je zo gewend aan hun gedrag dat je niet eens doorhebt dat het schadelijk is. Pyscholoog Dr. Thompson vertelde aan HerCampus dat er een paar rode vlaggen zijn: “Signalen dat je met een toxisch persoon omgaat, kunnen zijn dat je je slechter voelt over jezelf als je bij hen bent, dat de relatie stress veroorzaakt zelfs wanneer die persoon er niet is, of dat andere vriendschappen in de groep ineens moeilijker worden zodra de toxische persoon erbij is.”

Ze zegt ook dat een vriend niet aan alle signalen hoeft te voldoen om als toxisch te worden gezien. Het gaat er vooral om dat ze, in plaats van je blij en veilig te laten voelen, het tegenovergestelde doen.

Wat kan je eraan doen?

Praat erover! Het kan eng zijn om iemand te confronteren. Misschien hebben ze niet door hoe hun gedrag anderen beïnvloedt, en kan een gesprek helpen.

Als je merkt dat ze defensief reageren of het niet met je eens zijn, kan het helpen om met de rest van je vriendengroep te praten over wat zij ervan vinden. Soms helpt het om te bepalen of het echt één persoon is, of dat er iets anders aan de hand is binnen de groep.

Ja, het kan eng zijn, maar echte vrienden laten een probleem met één persoon niet de hele vriendengroep uit elkaar vallen. Een gezonde vriendschap draait om veiligheid en respect. Soms moet je dus het gesprek aangaan om het weer op de rails te krijgen.

Wanneer loslaten?

Hoe een vriend reageert op je feedback zegt veel. Reageren ze met begrip en willen ze veranderen? Dan is er hoop. Maar reageren ze met woede en ontkenning, dan is loslaten misschien beter.

Gezonde grenzen betekenen dat je je gevoelens kunt delen, maar dat anderen zelf beslissen hoe ze daarop reageren. Je hebt altijd de keuze om afstand te nemen en je eigen grenzen te stellen. Gewoon omdat je toxische vriend het niet met je eens is, betekent niet dat je vrienden moet blijven.

Wat is een situationship?

Een situationship is basically een relatie zonder duidelijke afspraken. Er is intimiteit en emotionele connectie, maar geen label of belofte. Je hangt samen, je hebt misschien zelfs vaste routines, maar officieel is het… niets.

Waarom kiezen jongeren hiervoor?

1. Vrijheid & flexibiliteit
   Veel Gen Z’ers willen geen vaste verplichtingen. Tussen studies, reizen en zelfontdekking voelt een 'echte' relatie te beperkend. Een situationship geeft de voordelen van nabijheid, zonder dat gevoel van vastzitten.

2. Angst voor commitment
   Jongeren groeien op in een tijd van ghosting en break-ups die openbaar op socials uitgespeeld worden. Het idee van 'voor altijd' klinkt daarom vaak te zwaar. Een situationship voelt veiliger: je geniet, maar je legt jezelf niets op.

3. FOMO en opties
   Dating-apps creëren een illusie van eindeloze keuzes. Waarom jezelf vastleggen als er misschien nog iemand 'beter' swipet? Een situationship houdt de deur op een kier.

De keerzijde

Leuk zolang jullie op dezelfde lijn zitten, maar tricky als dat niet zo is. Want gevoelens groeien niet altijd gelijk. Degene die meer wil, blijft vaak gekwetst achter. Het gebrek aan duidelijkheid kan stress opleveren: “Ben ik vrij om te daten? Heeft dit toekomst? Is dit écht iets of niet?”

Wat maakt het tóch aantrekkelijk?

Voor veel jongeren is een situationship een manier om intiem te zijn zonder meteen een heel levensplan op tafel te leggen. Het voelt lichter en minder officieel, wat kan werken zolang beide partijen die vibe delen.

Hoe voorkom je drama?

• Communiceer eerlijk: zeg wat je zoekt, ook al klinkt het ongemakkelijk.

• Check in bij elkaar: verandert iemand zijn gevoelens, dan moet dat uitgesproken worden.

• Weet wat je zelf wil: wil je uiteindelijk meer dan dit, wees daar eerlijk in.

Hoe het begint

Een burn-out sluipt er vaak langzaam in. Eerst denk je dat het gewoon 'druk' is: je slaapt wat minder, hebt minder zin in je werk of studies. Maar dan merk je dat de vermoeidheid niet weggaat, zelfs niet na een weekend uitslapen of een vakantie. Taken die vroeger easy waren, kosten plots bergen energie.

De signalen

• Fysiek: aanhoudende vermoeidheid, hoofdpijn, slapeloosheid of juist extreem veel slapen.

• Mentaal: moeite om je te concentreren, constant piekeren, sneller geïrriteerd zijn.

• Emotioneel: je voelt je leeg, je enthousiasme is weg en je hebt weinig zin in dingen die je vroeger leuk vond.

Het zijn tekenen dat je batterij structureel leeg is, niet gewoon even plat. Alles voelt als 'te veel', terwijl je je tegelijk schuldig voelt dat je niet genoeg doet.

Waarom zoveel jongeren?

Er spelen meerdere factoren tegelijk:

• Prestatiedruk: je moet uitblinken op school, een job vinden, een sociaal leven onderhouden én er ook nog eens perfect uitzien op Instagram.

• Social media: vergelijken is onvermijdelijk. Het lijkt alsof iedereen rond je constant succes boekt, waardoor je eigen tempo 'te traag' voelt.

• Onzekere toekomst: huizenprijzen, klimaat, jobmarkt, oorlog... er ligt veel op de schouders van Gen Z.

Het resultaat? Een generatie die meer stress ervaart dan vorige generaties op dezelfde leeftijd.

Waarom het serieus nemen cruciaal is

Een burn-out is geen dipje dat je 'even uitzit'. Het is een echte mentale én fysieke crash, die maanden kan duren als je geen actie onderneemt. Hoe sneller je de signalen (h)erkent, hoe makkelijker je kan ingrijpen.

Wat kan je doen?

• Praat erover: met vrienden, familie of een professional. Erkennen dat je vastzit is de eerste stap.

• Stel grenzen: je hoeft niet altijd bereikbaar te zijn of overal “ja” op te zeggen.

• Plan rust: niet alleen als je instort, maar structureel. Pauzes zijn net zo belangrijk als deadlines.

• Durf hulp te vragen: een huisarts, psycholoog of studentenvoorziening kan je echt vooruithelpen.

Zelfzorg is geen luxe, maar noodzaak. Grenzen stellen, pauzes nemen en hulp vragen zijn manieren om het tij te keren. Want ook al lijkt iedereen alles onder controle te hebben op socials: niemand is gemaakt om altijd vol gas te gaan.