De dynamiek van een vriendengroep kan al ingewikkeld zijn, en een toxic friend maakt het er niet makkelijker op. Of het nu constante negativiteit of subtiele manipulatie is, het vreet energie. Hoe ga je hiermee om zonder de hele groep te schaden? Je kan stil blijven en ermee dealen, maar wat als je echt merkt dat die vriend je mentale welzijn aantast?

Hoe herken je een toxic friend?

Misschien ben je er blind voor, of ben je zo gewend aan hun gedrag dat je niet eens doorhebt dat het schadelijk is. Pyscholoog Dr. Thompson vertelde aan HerCampus dat er een paar rode vlaggen zijn: “Signalen dat je met een toxisch persoon omgaat, kunnen zijn dat je je slechter voelt over jezelf als je bij hen bent, dat de relatie stress veroorzaakt zelfs wanneer die persoon er niet is, of dat andere vriendschappen in de groep ineens moeilijker worden zodra de toxische persoon erbij is.”

Ze zegt ook dat een vriend niet aan alle signalen hoeft te voldoen om als toxisch te worden gezien. Het gaat er vooral om dat ze, in plaats van je blij en veilig te laten voelen, het tegenovergestelde doen.

Wat kan je eraan doen?

Praat erover! Het kan eng zijn om iemand te confronteren. Misschien hebben ze niet door hoe hun gedrag anderen beïnvloedt, en kan een gesprek helpen.

Als je merkt dat ze defensief reageren of het niet met je eens zijn, kan het helpen om met de rest van je vriendengroep te praten over wat zij ervan vinden. Soms helpt het om te bepalen of het echt één persoon is, of dat er iets anders aan de hand is binnen de groep.

Ja, het kan eng zijn, maar echte vrienden laten een probleem met één persoon niet de hele vriendengroep uit elkaar vallen. Een gezonde vriendschap draait om veiligheid en respect. Soms moet je dus het gesprek aangaan om het weer op de rails te krijgen.

Wanneer loslaten?

Hoe een vriend reageert op je feedback zegt veel. Reageren ze met begrip en willen ze veranderen? Dan is er hoop. Maar reageren ze met woede en ontkenning, dan is loslaten misschien beter.

Gezonde grenzen betekenen dat je je gevoelens kunt delen, maar dat anderen zelf beslissen hoe ze daarop reageren. Je hebt altijd de keuze om afstand te nemen en je eigen grenzen te stellen. Gewoon omdat je toxische vriend het niet met je eens is, betekent niet dat je vrienden moet blijven.

Zo kan je het herkennen: je voelt je na gesprekken vaak schuldig, je zegt constant “sorry” terwijl je niet goed weet waarom, of je vraagt aan vriend(inn)en: “Ben ik nu echt zo raar?”

En zo kan je ermee omgaan:

• Herken de signalen. Als je je constant schuldig voelt, “gek” wordt genoemd of alles in vraag stelt, is dat een red flag.
• Check bij jezelf: als iets niet oké voelt, is dat meestal niet random.
• Reality check met een vriend(in): vertel wat er gebeurt en vraag hoe het overkomt.
• Durf grenzen te trekken: je mag zeggen “hier voel ik mij niet goed bij” en het gesprek stoppen.
• Maak het niet kleiner dan het is: ook in een situationship of “we zien wel”-fase heb je recht op respect.

Kort samengevat: als iemand je constant doet twijfelen aan jezelf, is dat geen “chemie”, maar gewoon niet healthy. En als iets structureel niet goed voelt, mag je er ook gewoon mee kappen. Je bent niet hun therapeut of reddingsboei. Iemand kan alleen veranderen als die dat zélf wil en er ook echt aan werkt.

Jij bent wél verantwoordelijk voor wie je toelaat in je hoofd en in je leven.

Het constante “aanstaan” breekt je af

Tussen volle aula’s, kotgenoten die altijd binnenwippen, werkgroepen die alleen op jouw schouders lijken te hangen en sociale verplichtingen waar je eigenlijk geen energie voor hebt… je brein krijgt amper rust. Je moet lachen, praten, smalltalken, presteren, en dat elke dag opnieuw.

De druk om ‘gezellig mee te doen’ is hoger dan ooit

Studenten zeggen steeds vaker dat ze bas zijn om saai of “anti-sociaal” over te komen als ze een avond overslaan. Daardoor pushen veel jongeren zichzelf om toch maar mee te gaan. Resultaat: je tank geraakt leeg nog voor het weekend begint.

Smartphone = ook sociaal contact

Zelfs als je alleen op je kot zit, ben je eigenlijk nooit alleen. Groepschats, DM’s, memes, verplicht reageren op reels van vrienden… je hersenen blijven in sociale modus hangen. Rust krijgen we dus bijna niet meer.

Het is oké om even op pauze te duwen

Sociale uitputting is niet het signaal dat je “een slechte vriend” bent. Het betekent dat je systeem vol zit. Een dagje off-grid, een avond alleen serie kijken of gewoon niemand spreken, kan net maken dat je er daarna weer wél echt bij bent.