Familiegeschiedenis

Een van de belangrijkste risicofactoren voor verslaving is een familiegeschiedenis van verslaving. Als je ouders, grootouders of andere familieleden verslaafd zijn aan alcohol, drugs of gokken, dan heb je zelf ook een hoger risico om verslaafd te raken. Dit komt doordat verslaving deels genetisch bepaald is en doorgegeven kan worden via familieleden.

Impulsiviteit en beloningsgevoeligheid

Mensen die impulsief zijn en een hoge beloningsgevoeligheid hebben, zijn vaak meer geneigd om verslaafd te raken. Impulsiviteit kan leiden tot het nemen van risico's en het negeren van de mogelijke gevolgen van verslavend gedrag. Mensen met een hoge beloningsgevoeligheid hebben meer kans om op zoek te gaan naar nieuwe, opwindende ervaringen, waaronder die met potentieel verslavende stoffen of gedragingen.

Stress

Stressvolle gebeurtenissen en traumatische ervaringen kunnen ook bijdragen aan verslavingsgevoeligheid. Mensen die stress ervaren kunnen op zoek gaan naar manieren om zichzelf te kalmeren of te verdoven, en verslavende stoffen of gedragingen kunnen daarvoor gebruikt worden.

Sociale omgeving

De sociale omgeving waarin iemand zich bevindt kan ook bijdragen aan verslavingsgevoeligheid. Als mensen in een omgeving zijn waarin drugsgebruik, alcoholmisbruik of ander verslavend gedrag de norm is, kan het moeilijk zijn om te weerstaan aan deze druk en niet mee te doen.

Hoe herken je dat je verslavingsgevoelig bent?

Als je je zorgen maakt dat je verslavingsgevoelig bent, zijn er een aantal signalen om op te letten:

• Je voelt je vaak aangetrokken tot risicovol gedrag, zoals drugsgebruik, overmatig drinken, gokken of roekeloos rijden.
• Je hebt moeite om je impulsen te beheersen, zoals het eten van junkfood, roken of online gokken.
• Je hebt al eerder verslavingsproblemen gehad, of je hebt een familiegeschiedenis van verslaving.
• Je ervaart veel stress of hebt traumatische ervaringen gehad die je moeilijk kan verwerken.
• Je merkt dat je steeds meer nodig hebt om dezelfde beloning of kick te krijgen, wat kan wijzen op een opbouwende tolerantie voor een stof of gedrag.
• Je hebt moeite om te stoppen met het gebruik van een stof of gedraging, zelfs als je weet dat het schadelijk is voor je gezondheid, relaties, werk of financiën.
• Je hebt ontwenningsverschijnselen als je stopt met het gebruik van een stof, zoals trillen, zweten, misselijkheid, prikkelbaarheid of angst.

Als je een of meer van deze signalen herkent, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken om te voorkomen dat je verslavingsproblemen verergeren. Verslaving is iets zeer complex en gaat niet vanzelf over, maar met de juiste behandeling kan het worden beheerd en overwonnen.

Het is belangrijk om te onthouden dat verslavingsgevoeligheid geen veroordeling is tot een leven van verslaving. Door bewust te zijn van je risico's en hulp te zoeken als dat nodig is, kun je stappen zetten om een gezonder en evenwichtiger leven te leiden.

Er zijn verschillende organisaties in Vlaanderen die hulp bieden bij verslavingsproblemen. Hier zijn enkele opties:

• De DrugLijn: Dit is een gratis en anonieme hulplijn waar je terecht kunt voor informatie, advies en ondersteuning bij problematisch middelengebruik.
• JAC's: Jongeren Advies Centra bieden informatie en advies over verschillende onderwerpen, waaronder verslaving. JAC's zijn er voor jongeren tussen 12 en 25 jaar en je kunt er terecht zonder afspraak.
• Awel: Ook bij Awel kan je terecht als je met vragen zit. Elk gesprek is gratis en anoniem.

Het is belangrijk om te weten dat er altijd hulp beschikbaar is en dat je er niet alleen voor staat. Als je problemen ervaart met verslaving, aarzel dan niet om hulp te zoeken bij een van deze organisaties of bij je huisarts. Praten met vrienden, familie of leerkrachten kan ook al een goede eerste stap zijn.

Volgens hem blijft hun honeymoonfase al tweeënhalf jaar duren. Lekker rustig natuurlijk, zeker als je de grootste popster ter wereld date en een leger Swifties klaarstaat om je op te eten als je één verkeerde move maakt.

Maar datingexperts trekken hun wenkbrauw op. Volgens therapeut en auteur John Kim, bekend als ‘The Angry Therapist’, kan een relatie zonder conflicten zelfs een red flag zijn. "Als je nooit ruzie maakt, houdt minstens één persoon iets in", zegt hij. "Je blijft mens. Er zijn altijd meningsverschillen."

Ruzie hoeft volgens hem niet dramatisch te zijn, maar wel nodig. Discussies tonen hoe iemand reageert onder stress, wat hen triggert en hoe jullie écht communiceren.

Kim waarschuwt dat koppels die alles vermijden, risico lopen om stilletjes frustraties op te stapelen. Kleine irritaties worden dan plots grote issues, net omdat ze nooit uitgesproken zijn. "Je partner kent dan alleen de ge-editte versie van jou, niet wie je echt bent."

Zijn advies: leer ruzie maken zonder elkaars karakter onderuit te halen. Blijf in het gesprek, ook als het ongemakkelijk is. Niet meteen weglopen, niet dreigen met vertrekken, en niet in je hoofd al swipen naar een upgrade.

Micro-sleep gebeurt wanneer je extreem vermoeid bent: je hersenen schakelen heel even uit, van een fractie van een seconde tot wel 30 seconden. Je ogen kunnen zelfs open blijven, maar je brein neemt niks meer op. Het is letterlijk een kortsluiting door slaaptekort.

De dokter legt uit dat micro-sleeps vooral voorkomen na 24 uur wakker blijven. En wat nog straffer is: na zo’n periode zonder slaap functioneer je ongeveer even slecht als iemand die dronken achter het stuur kruipt. In België wordt slaperigheid dan ook officieel gezien als een van de grootste gevaren in het verkeer. Jaarlijks gebeuren er volgens VIAS tientallen ernstige ongevallen door vermoeidheid achter het stuur, vaak omdat mensen zo’n micro-sleep niet voelen aankomen.

Zeker bij jobs met lange shifts, zoals zorgpersoneel, kan dat keihard toeslaan. De dokter zegt daarover: “Je ogen kunnen open zijn, maar je hersenen staan uit. En stel je voor dat je in die staat een operatie moet doen.” Yikes.

Hoe voorkom je dit? Slaap. En liefst genoeg. Belgische slaapexperts raden gemiddeld 7 tot 9 uur per nacht aan. Minder dan 4,5 uur per nacht zorgt op termijn voor concentratieproblemen, geheugenissues en een algemeen mentaal dipje.

Blijf je ondanks alles slecht slapen? Dan bestaat er ook de zogenaamde 333-regel: als je drie nachten per week, drie weken lang, minstens 30 minuten wakker ligt voor je in slaap valt, is het tijd om professionele hulp te zoeken.

Dus ja: je favoriete serie nog even uitkijken is verleidelijk, maar je veiligheid én je brein gaan je dankbaar zijn als je toch op tijd onder de lakens kruipt.